طرح های آبی کرمان که آب می روند / فاجعه ی آب در زرند و کوهبنان

بی آبی، کم آبی .آنقدر در وصف منطقه کرمان و شهرستان زرند و کوهبنان گفته شده که دیگر شنیدن آن برایمان آلرژی زا شده. مسئله آب که روزگاری الفبای آبادانی بود، دیگر طلایه دارگذشته نیست. الف آن در همان کلاس انشاء ماند و هرگز به کلاس حساب نیامد تا مردم حسابشان را با وعده های روی کاغذ مانده مسئولان زیربط، املای آبادانی کنند.

صدای زرند: در این نوشتار بنا بر تکرار مکررات نیست که ملال آور است. هدف تنها دیدن این معضل از زاویه دیگراست که کمتر در افکار عمومی مورد توجه قرار گرفته.

شرکت هلدینگ خاورمیانه برای اجرای ۴ طرح ۷/۱ میلیون تن فولاد، ۴۰۰ هزار تن کک، ۲ میلیون تن کنسانتره و ۲ میلیون تن گندوله سنگ آهن در منطقه ممنوعه بحرانی زرند نیاز به بیش از ۴۰۰ لیتر آب در ثانیه دارد (وب سایت رسمی دکترامیری، نماینده مجلس) البته ناگفته نماند که ۴۰۰هزار تن کک تنها محصول یک کوره کک سازی است. این شرکت دو کوره دارد که ۸۰۰هزارتن کک تولید می کند.

به این آمار، تولید حاصل از کک سازی شماره ی یک با تولید سالانه ۴۰۰ هزار تن را نیز باید اضافه کرد. هر سلول – ۶۰سلول می شود یک کوره- که محصول کک آن تخلیه می شود، برای کوئیچ (سرد) کردن آن، حدوداً ۶۰۰۰لیتر آب بخار می شود.

شهرستان زرند از شهرهای کم آب کشور است که در صورت استخراج این مقدار آب – حدود۵۰۰لیتر در ثانیه-  از سفره های زیرزمینی آن، کاهش شدید آب این مخازن طبیعی و خدادای را در پی خواهد داشت؛ نتیجه اینکه به علت بالا رفت تنش شوری یا مسمومیت بور (B) و متعاقب آن بالا رفتن سختی آب، یا به قول کشاورزان تلخ شدن آب، دیگر امکان آبیاری مکانیزه وجود ندارد (پایگاه اطلاع رسانی سلامت). این به معنای آن است که آبیاری قطره ا ی نیز دیگر علاج کم آبی شهرستان زرند و کوهبنان نخواهد بود. این در حالیست که مسئولان استان از انتقال آب از خارج از استان نا امید هستند یکی از دلایل آن را طولانی مدت و هزینه بر بودن آن می دانند. استاندار کرمان می­گوید: به دلیل زمان­بر بودن طرح­های انتقال آب و مقرون به صرفه نبودن، کشاورزان کرمانی باید طرح های انتقال آب را از ذهن خود خارج کنند (جام جم؛ کد خبر: ۸۶۷۳۲۲۶۱۶۱۹۴۰۶۲۵۸۲ ).

با وصف همین مقداراطلاعات، دیگر نمی شود از مسئله آب به همین سادگی گذشت. گر چه در زمینه فراهم آمدن آب مورد نیاز صنایع از فاضلاب شهری، برنامه هایی در دست اجراست ولی با این حجم آب مورد نیاز، نمی توان انتظار داشت جوابگوی صنایع این شهرستان باشد. حال بماند مدت اجرای این نوع طرح­ها چقدر خواهد بود؛ از طرفی نمی توان صورت مسئله را هم پاک کرد و توپ کم آبی را به زمین صنایع انداخت؛ چرا که نبود این کارخانجات، بیکاری دهشتناکی را تداعی می کرد.

احداث کارخانجات زرند حکم خنثی کردن “بمب بیکاری” بود. که در صورت ترکیدن آن ترکشهایی از جنس فساد اخلاقی، اعتیاد، ناامنی و… دامن­گیر مردم شهرستان زرند و کوهبنان می­شد.

استان کرمان ۱۴سال است که با خشکسالی دست به گریبان است ولی تمام طرح­های آبی که برای آن در نظر گرفته شده بر روی همان کاغذها ماند؛

حسین هاشمیان “نماینده رفسنجان در دورهشتم مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با نشریه نگارستان؛ با بیان این‌ که در حال حاضر قرارداد احداث ۵۷ کیلومتر تونل برای انتقال آب از زاگرس به شمال استان کرمان منعقد شده است، تصریح کرد: پیمانکاران سد، خطوط انتقال و احداث تونل که از کشورهای چین و ایتالیا هستند، در حال حاضر جهت آغاز کار در ایران مستقر شده اند.

نماینده مردم زرند و کوهبنان در مجلس شورای اسلامی، با بیان این که پروژه انتقال آب از خلیج فارس به استان کرمان یکی از بهترین راه‌حل‌ها برای برطرف کردن مشکل کم‌آبی استان است، وی تصریح کرد: این پروژه از سوی بخش خصوصی در مرحله مطالعه قرار دارد (خبرگزاری خانه ملت).

اگر این طرح ۵سال پیش شروع شده بود آیا ما ۵سال از این زمان زمانبر بودن طرح، جلوتر نبودیم. مگردرآمد صنایع زرند در همین شهرستان خرج می شود که هزینه های این طرح را پرچم می کنند!؟ درآمد این صنایع چه مستقیم و چه به صورت مالیات مگر به خزانه کشور نمی رود؟

اگر امروز دریاچه ارومیه مهم است؛ که هست، آیا بحران آب استان کرمان بلااخص شهرستان زرند و کوهبنان با این طول و تفسیر مهم نیست؛ چرا رسانه­های سراسری از دریاچه ارومیه چنین با آب و تاب سخن می گویند؛ چند وقت پیش بود که یکی از روزنامه­های سراسری صبح، کاریکاتوری داشت از دریاچه ارومیه که عده ای باچشمان خیس در حال نظاره کردن آن بودند یا روزنامه قانون یک مصاحبه مفصل با یکی از کارشناسان در مورد آب دریاچه ارومیه کرده بود. چند ماه پیش بودکه اولین جلسه کارگروه نجات دریاچه ارومیه با حضور جناب آقای چیت­چیان وزیرمحترم نیرو و خانم دکتر معصومه ابتکار معاون ریس جمهور ورئیس سازمان محیط زیست، تشکیل شد.

همه این تلاش های که در زمینه کم شدن سطح آب این دریاچه صورت می گیرد خیلی خوب است و جای تقدیر، اما چرا رسانه­ها و مسئولان در زمینه ی کم آبی که گریبان گیر استان­های جنوبی بخصوص کرمان شده است، شاخک­هایشان حساس نمی شود. این مسئله حتی از زبان پارلمان نشین شهرستان زرند نیز به صورت گلایه آمیز در هفته گذشته بیان شد (آینده ما، ش۴۷۷).

سال۹۲ که از طرف مقام معظم رهبری حضرت آیت ا… خامنه ای (مده) سال حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی نام گرفته، اگر بخواهیم در پیرو همین حرف آقا باشیم و از دریچه اقتصادی به این مسئله نگاه کنیم؛ پسته که کشت غالب مراتع استان کرمان می­باشد. سومین محصول ارز آوری کشور را به خود اختصاص داده است – درآمد ارزی حاصل از فروش پسته زرند، راور و رفسنجان به همراه دیگر مناطق استان یک میلیارد دویست میلیون دلار می باشد (سایت تابناک)- پس مشکل نشنیدن این فریادها و ندیدن این معضل چیست؟

حال که نمایندگان خانه ملت در نامه ی ۱۰۰ امضایی از رئیس جمهور می خواهند کارگروهی تخصصی برای خشک شدن “درختان بلوط” منطقه زاگرس و ارسباران تشکیل دهد (روزنامه آرمان، ش۲۳۱۶) چرا برای نجات کشاورزی استان کرمان که در طی سال­های متمادی شاهد خشک شدن درختان میوه، پسته و صد البته خشکیده شدن آب باریکه­ای که از مجاری آن قوت خانواده­شان را برداشت می کردند، نامه­ای حتی برای همدردی نوشته نمی شود.

اگر امروز نمایندگان ملت از خشک شدن درختان بلوط نگرانند و از آن به عنوان فاجعه طبیعی نام می­برند آیا خوشکسالی استان کرمان یک فاجعه طبیعی – انسانی نیست؟؟

سخن این است که طرح­های انتقال آب چه از سرشاخه­های دز باشد و چه دریای عمان و تاجیکستان، مادامی که بر روی کاغذ باشد گره­ای از کار مردم باز نمی کند. این طرح­ها با عرض معذرت به جای آب شدن آب می روند و به غصه پر رنج تاریخ روزگار ما تبدیل می شوند.

حسن ضیاءالدینی

منبع: هفته نامه ی آینده ما، شماره ۴۷۸

بازنشر: صدای زرند